Σύγχρονη Ζωή (Μια ποιητική της διαρκούς επανάληψης) / Tάσος Σαγρής

Δεν γνωρίζω αν μπορεί να υπάρξει ποίηση 

μέσα από την καθημερινή επανάληψη,

ίσως θα πρέπει να είναι μια ποιητική της διαρκούς επανάληψης

μια ποίηση της πεζότητας, των υπνωτισμένων χαμόγελων, 

των κουραστικών, αποκαρδιωτικών εργασιακών ωρών, 

της μικροαστικής φοβίας, του φόβου της αλλαγής,

μια ρυθμική μητροπολιτικού θορύβου, 

μια ιαχή μηχανών  και ανθρώπων που υπηρετούν ανάγκες 

με  μηχανικές επαναληπτικές κινήσεις.

Μια μουσική χωρίς ήχο, 

σαν το σιωπηλή απελπισία των απολιτίκ, 

των υποδουλωμένων πελατών,

των σιδεροδέσμιων υπαλλήλων,

 σαν τα ειλικρινή λόγια της πόρνης πριν το ξημέρωμα,

 σαν τα ουρλιαχτά της νύχτας στις παρυφές τις πόλης,

σαν τις ξεχασμένες περιπέτειες και τις τυχαίες ληστείες,

τους φόνους στα πεζοδρόμια 

και τα γερασμένα κορίτσια

που κοιτάνε με μάτια δακρυσμένα… 

στο τίποτα ….

απέναντι….

Μια μελωδική απαρίθμηση 

προϊόντων που μείναν στα ράφια,

τραπεζικών λογαριασμών που μείναν αχρέωτοι,

τίτλων προβληματικών εταιριών και

νεον μαρκίζες στην νεκρή λεωφόρο. 

Δανεικά όνειρα και

κλικ στο πληκτρολόγιο μες στο σκοτάδι

Προσπάθειες, υποσχέσεις, απολύσεις και γραφεία ευρέσεως εργασίας

Προτιμήσεις της στιγμής, 

αγορές με κάρτες και πλαστικές ηδονές του σαββατόβραδου,

μηχανοραφίες και πολεοδομικά σχέδια,

εικονοπλασίες της τηλεοπτικής πραγματικότητας,

θεαματικές ονειρώξεις από περιοδικά μόδας. 

Αριθμητικές  ρυθμικές επαναλήψεις.

Συζητήσεις  που μείναν ανέκφραστες, μίσος κρυφό,

πανικόβλητα λόγια, ανέκφραστα πρόσωπα

Σίγουρες λύσεις

Εβδομαδιαία διαγράμματα παραγωγικής δραστηριότητας 

Και ο ήχος των πυροβολισμών στην απομακρυσμένη βιομηχανική ζώνη

Εικόνες από εκτοπισμούς λαθρομεταναστών

Και αστικές ψευδαισθήσεις επιτυχίας, προόδου, ελπίδας

Η σύγχρονη ζωή και 

μια ποιητική της διαρκούς επανάληψης

θα εκφραζόταν τέλεια

μέσα από τις σιωπηλές ματιές

αυτών που γνωρίζουν την γλώσσα των αριθμών,

τα συνωμοτικά σχέδια εκατομμυριούχων,

τις υστερικές φωνές της πλούσιας διευθύντριας,

τα φοβικά ένστικτα των συνταξιούχων, την ηρεμία των πιστών εργαζομένων,

των επιτυχημένων στελεχών 

την σιγουριά των Υπουργών, και τις αυταπάτες των νεαρών 

στην πλατεία με τα κλαμπ, την αστυνομία και το εμπόριο ηρωίνης  

                                                                               

Θα μπορούσε να υπάρξει μια ποίηση 

βασισμένη στην μητροπολιτική καθημερινή εμπειρία;

Μια ποιητική των αποδείξεων πληρωμής, 

της  επανάληψης, των μηχανικών κινήσεων, 

των κυβερνητικών νομοθετήσεων, 

των ατομικών οριοθετήσεων 

και των ψυχικών αντιφάσεων;

Αποξενωμένοι πελάτες αιωρούνται στην κεντρική αγορά,

καλλιτέχνες αυλοκόλακες 

τραγουδούν ντυμένοι με φανταχτερές πληρωμένες σκιές, 

οι θεατές σιγομουρμουρίζουν την μελωδία αποκοιμισμένοι

Οι υπάλληλοι παίρνουν το λεωφορείο και γυρνάνε στο σπίτι… 

Βλέπουν μια ώρα τηλεόραση, τρώνε ένα στεγνό φαγητό 

και απομένουν παγωμένοι στο καναπέ…  Στις 12 και μισή όλα σταματούν…

όλοι μένουν ακίνητοι στις θέσεις τους 

μέχρι να ενεργοποιηθούν από τον κεντρικό υπολογιστή ξανά την επόμενη μέρα

Αμυδρές μνήμες από τα παιδικά χρόνια,

 τα νεανικά πάρτυ,

 το πάθος του εφηβικού έρωτα 

και την χαρά του πρώτου μισθού 

μπερδεύονται στην αποκαμωμένη αναπνοή 

καθώς η μέρα τελειώνει… 

Το σώμα μένει ακίνητο… Η πόλη μένει σιωπηλή… 

Τα παιδιά και οι ερωτευμένοι 

ξεγλιστρούν στους δρόμους στο κέντρο της πόλης, 

πίνουν χασίς και αμφεταμίνες σε καταλήψεις και παράνομα rave party,

κάνουν σκληρό σεξ κρυφά στα πάρκα και επιτίθενται στην αστυνομία με βόμβες μολότοφ 

Η ανάσα του ανθρώπινου κόσμου αποπνέει φόβο και ανέλπιδη πλήξη… Η σκιά του πλήθους έχει το γκρίζο χρώμα της ηττοπάθειας… τα λόγια των περαστικών ξερνάνε μίσος και αντιπάθεια… Παιδιά πυροβολούνται στα στενά για λίγα σάπια  δολάρια… Μικροκλοπές, φτηνή διασκέδαση, multiplex κινηματογράφοι και γυαλιστερά περιοδικά μόδας… Επιτυχημένοι τηλεοπαρουσιαστές εκφράζουν τις ελπίδες και τα όνειρα των υποδουλωμένων πολιτών… Τα ψεύτικα λόγια των πολιτικών και οι τυφλές απόψεις των επιστημόνων τυλίγουν την κοινωνική ζωή σαν περιλαίμιο εξημερωμένου θηρίου… Η αντανάκλαση του εμπορεύματος γυαλίζει και τυφλώνει τα μάτια… 

Τα μάτια του πλήθους (αν τα δαγκώσεις) έχουν την γεύση χαρτονομίσματος… 

Δάγκωσε τα μάτια του πλήθους! 

Δάγκωσε τα μάτια του πλήθους! 

Δεν γνωρίζω αν μπορεί να υπάρξει ποίηση 

μέσα από την καθημερινή επανάληψη,

ίσως θα πρέπει να είναι μια ποιητική της διαρκούς επανάληψης,

μια  ποιητική τέχνη των μηχανιστικών αποφάσεων, τέχνη των εκφυλισμένων, 

των αλλοτριωμένων υπάρξεων, μια βαρετή τέχνη για  ανθρώπους φυλακισμένους σε κυνικές αντιφάσεις, παραδομένους σε φόβους και  ελεγχόμενες συγκεκριμένες διαδρομές    

Μια ποίηση της πεζότητας… 

Μια απόκρυφη ποίηση 

φτιαγμένη από ανθρώπους που κρυφά μισούν την ζωή τους

για ανθρώπους που την διαβάζουν σπάνια 

για να σκοτώσουν την καλά κρυμμένη 

απέραντη πλήξη τους 

Μια απόκρυφη ποίηση 

φτιαγμένη από ανθρώπους που κρυφά μισούν την ζωή τους

για ανθρώπους που την διαβάζουν σπάνια 

για να σκοτώσουν την καλά κρυμμένη 

απέραντη πλήξη τους 

Τάσος Σαγρής / Αθήνα 2012

Τάσος Σαγρής: Για Την Ανθρώπινη Αγάπη Στις Δυτικές Μητροπόλεις [ Ποιητική Συλλογή ]

Η πρώτη ποιητική συλλογή του Τάσου Σαγρή "Για την Ανθρώπινη Αγάπη Στις Δυτικές Μητροπόλεις" κυκλοφόρησε το 2008 από τις αυτο-οργανωμένες εκδόσεις ΚΕΝΟΤΗΤΑ, λίγους μήνες πριν την εξέγερση του Δεκέμβρη. 

Είναι μια περιπλάνηση στις χιλιάδες παράξενες ερωτικές ιστορίες που διαδραματίζονται σε μια εποχή απομόνωσης, στις σχέσεις που δημιουργούνται και διαλύονται υπό την επιρροή του κυρίαρχου και γενικευμένου ατομικισμού... 

Το βιβλίο αποτυπώνοντας με κινηματογραφική ακρίβεια την ερωτική εμπειρία στις σύγχρονες μητροπόλεις της Δύσης, ξεκινάει από το τέλος μιας σχέσης και τελειώνει πολλά χρόνια μετά, όταν τίποτα πλέον δεν έχει μείνει ίδιο... 

Είναι μια έξοδος κινδύνου, μια ψυχική ερωτική περιπέτεια, ένα εσωτερικό ταξίδι αυτοκάθαρσης και μια ανέλπιδη προσπάθεια για να δοθούν απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα που πάντα θα συνεχίσουν να μένουν ανοιχτά μέσα μας "σαν μια πληγή που κοιτάζει τον ορίζοντα". Είναι μια αναφορά στους ανθρώπους που συναντιούνται και χάνονται στους απέραντους μητροπολιτικούς δρόμους, καθώς όλα αλλάζουν με ιλιγγιώδη ταχύτητα γύρω τους, καθώς η Γη καταστρέφεται και η ποιητικότητα της ζωής εκμηδενίζεται από τα υπό-προϊόντα και τις πιθανές επιλογές ενός πολιτισμού ενοχικού μα συνάμα εκδικητικού. Ενός πολιτισμού που καθορίζει τα βιώματα και τις διαδρομές των ερωτικών πράξεων οι οποίες τελικά μένουν ανολοκλήρωτες από φόβο, από εξάντληση ή ίσως τελικά από αδιαφορία. 

Mε το βιβλίο "Για την ανθρώπινη αγάπη στις δυτικές μητροπόλεις" ο Τάσος Σαγρής αναρωτιέται για τον ρομαντισμό σε μια εποχή κυνισμού· την αγάπη στην εποχή της κατανάλωσης· το σεξ στην εποχή της διαφήμισης· την φιλία σε συνθήκες ρουτίνας και για όλα τα όνειρα που έμειναν μισά καθώς μετατραπήκαν σε καριέρα. 

"Οι ήρωες μιας εποχής χωρίς ηρωικές πράξεις 
είναι αυτοί που κατάφεραν να ερωτευθούν 
και κατάφεραν να μείνουν ερωτευμένοι".

Συγγραφέας: Σαγρής, Τάσος

ISBN 960-98335-0-0

Εκδόσεις Κενότητα

Σελίδες 235

Διαστάσεις 23χ17

Σειρά: Ποίηση / Ο Ήχος του Κενού
ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ
ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΕΝΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

Τιμή: 5 euro

Για παραγγελίες επικοινωνήστε στο 

email: voidinternational@gmail.com

Κριτικές - Παρουσιάσεις:

Λευτέρης Βασιλόπουλος, Για την ανθρώπινη αγάπη στις δυτικές μητροπόλεις, Περιοδικό "Κοντέινερ", τχ. 5  / σελ 46, Μάρτιος 2010

Μπορείτε να διαβάσετε και να σώσετε ελεύθερα στον υπολογιστή σας 
το βιβλίο εδώ: 

ΤΑΣΟΣ ΣΑΓΡΗΣ: ΓIA THN ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΑΓΑΠΗ ΣΤΙΣ ΔΥΤΙΚΕΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΙΣ

by VOID NETWORK

After Occupy Wall Street: DEBT, CRISES and GLOBAL REVOLUTION” a talk of DAVID GRAEBER with TASOS SAGRIS from Void Network

One year after the Occupy Wall Street Movement and the summer 2011 movement of open public assemblies in thousands of squares, parks and streets all over the world, the anarchist anthropologist David Graeber speaks about the past and the future of exploitation and global revolt with the poet and writer from Greece Tasos Sagris from Void Network (co-editor of the book “We Are an Image from the Future / The Greek Revolt of Dec. 2008”, AKPress). 

1. Debt is Enslavement

Tasos Sagris: During summer 2011 all major cities of this planet faced mass riots and demonstrations. During all these period Void Network was spreading everywhere the graffiti “WeWon’t Live like Slaves”. In your book “Debt, the first 5000 years” you try to write a history for people without history and observe common subjects with uncommon ways. Can you explain us in short terms how Work, Money and Debt are historical ways of enslavement, exploitation and violent domination in our days like they were for thousands of years now?


David Graeber: One realization really startled me when researching the book: that is, the realization that throughout human history, most people have been in debt. Think about it for a second. Could the majority of the human race really be improvident failures unable to manage their affairs, and thus justly dependent on the rich? Of course not. Rather, states and elites have always colluded to ensure that their subjects become debtors; not least, because debt is the easiest way to take a relation of violent inequality, of violent extraction, and make it seem not only moral, but make it seem like it's the victim who's to blame. That's why mafiosi always dress up extortion in a language of debt. But it's the same with conquering armies, and gradually, all ruling classes seem to figure out the trick. So debt produces a form of slavery that seems voluntary; "well, you didn't have to take the loan out to begin with, did you" - though, in fact, the vast majority of loans in history were not commercial loans, voluntarily undertaken, but loans taken for survival by small farmers or craftsmen who had lost the networks of mutual aid that could have otherwise kept them afloat in hard times, or loans to pay taxes or some similar government extraction. In the colonial world you can see it happening quite clearly because colonial governments were very explicit about using tax policy as ways to get everyone into debt so as to extract more and more work out of them.
The same is true of wages by the way. In a technical way, loans and wages are very similar. They're both based on an illusion of equality: except, we are supposed to pretend that two independent, legally equal individuals enter into a contract not to be equals any more: in one case, as a debtor, until the loan is repaid, the other, as a laborer. Obviously, in each case, the money flows in opposite directions. But when you start exploring the historical origins of either, you end up in slavery again. Debt was used as the main way to turn people into slaves, or to get them to sell off members of their families as slaves. But most early wage laborers actually were slaves. That's true in ancient Greece, to the Medieval port cities of the Indian Ocean. Free people almost invariably refused to work for others wages (except maybe, in democratic Athens, for the state, since that wasn't seen as working for others but for the demos, which included oneself.)  The first wage laborers were always slaves that were being rented out by their masters: the owner got a half share of the wage, the slave got the rest for upkeep. In a fascinating ideological twist, capitalists have managed to take what was always considered a form of slavery and to present it to us as the very essence of human freedom.

2. Global Movement and Direct Democracy  

Tasos Sagris: Anarchists and antiauthoritarians offered a lot until now to the movements of our times. Among them the most popular are the diversity of Direct Democratic ways of organizing, the non hierarchical decision making processes, the self-organization, the consensus, the non representation and the uncompromised non negotiation with the authorities. Even though it seems that anarchists really lack, for the moment, clear political propositions for solving the every day life problems of our century or a clear strategy for destroying 21st century capitalism…what can be a way  for bringing the movement of the movements further towards the direction of real social, economic and cultural emancipation?

David Graeber: In the US, at least, we're trying to build a genuinely democratic culture - a matter of habits of horizontal decision-making, skills, capacities, that have never really existed before except among some very isolated populations like Quakers and Native Americans. It's not so much the institutions, necessarily (which can always be improvised when we need them) but the habits. Most US citizens don't have the slightest idea how to conduct themselves democratically. Or even how to think democratically - hence, for example, the notion of "public opinion." Opinions are what you have when you have no power. The rulers don't have opinions. They have policies. Policies are what you have when you're inflicting on something on people who have no say, just opinions. We need to get rid of both. One things really start to fall apart, and we enter into crisis mode, people are going to have to decide what to turn to: the right, which will offer some new form of violent post-apocalyptic authoritarianism, some kind of mafia system, or a more horizontal solution. The verticals will be able to offer a certain stark efficiency, but systems like that are ultimately stupid and inflexible, because they're unimaginative.  Our systems will be far more intelligent, but we'll never be as good at violence. We'll have to develop some really strong capacities for effective democratic organization, and making it pleasurable, fun, and satisfying as well as just effective, in order to be able to win out nonetheless.

3. Political Violence and Tactics of Struggle

Tasos Sagris: The anarchists all over the world accuse the pacifists for causing victimization of the people and spirit of defeatism in the movements. The liberals in America accuse Anarchists for alienating the people through violent tactics and direct actions. The media all around the world spread fear and massive stupidity. In north Africa the “Arab spring” is lost in the smoke of armed street fights, Nato air bombings and rich gangs of Islamic fundamentalism. In western metropolis crisis becomes the best excuse for the reappearance of racism and neonazism and the street violence of youth gangs becomes more and more uncontrollable. The hate and anger is everywhere, you can feel it. Can we offer new directions to all these anger? What signifies historically the difference between political violence and street gang hooliganism?


David Graber: We have to be realistic about the role of violence. Violence is the enemy's strongest card to play, because violence - especially organized violence - the one form of stupidity to which it's almost impossible to come up with an intelligent response. We have to remember that violence is ultimately a form of stupidity. That doesn't mean we don't do it - there are many situations where we simply have no choice, it's the only way to confront the massive violence and stupidity of the system. But it will never be how we win. Because violence is also one of the very few things that tends to be more effective if done in a top-down, command structure fashion. We're never going to defeat the 101st Airborne Division in a stand-up battle in the street. And anyway they have nukes. So the end-game has got to be to maneuver the enemy into a position where the people they send to shoot us refuse to do so, or simply go home, or join us. Now, obviously, we're not going to maneuver the  enemy into that position if we're practicing pure Gandhian non-violence either.
I agree with the APPO movement in Oaxaca: both Gandhian non-violence, and outright armed insurrection (at least if it continues for any time), will necessarily end up producing vertical structures and destroying democracy. But there's an enormous territory to be explored in between. 
As for hooliganism - well, I guess the other real problem with violence is that it's so terribly seductive, almost drug-like in its addictive qualities, once you get over the initial inhibitions. I think anthropology provides some useful insight here. One thing it teaches us quite clearly is that groups that consist exclusively - or almost exclusively - of young males from about 15-25 are really bad news (think about the atrocities of national armies all over the world!). The key thing I suspect is to make sure your groups that are prepared to engage in militant tactics if they have to be mixed in terms of age and especially gender and to ensure that they spend most of their time collaborating on something other than violence.

4. The Global Revolution

Tasos Sagris: If the “future is uncertain and the end is always near” (especially after Global warming did this clear)… can we think the movements of 2011-2012 as the beginning of a new global revolutionary era or they are just the last glimpses of the great revolutions of the past just before the greatest domination of Global capitalism ever?
   
David Graber: I doubt the coming years will look precisely like what we think a revolution should look like, but probably most revolutions in the past haven't looked like what we think they should look like for those living through them. 
I agree with Immanuel Wallerstein that future historians will be talking about the "world revolution of 2011" - in much the same way as they talk about 1848 or 1968, which also didn't involve any outright seizures of power or revolutionary regimes. And anyway what sort of criteria is that for an anarchist? Such revolutions transform political common sense, our horizons of possibility, and I think that's already happened. But even more: I think historians will remember this moment as the beginning of the struggles over the dismantling of the US military-financial empire. It will be dismantled. The struggles are over what form the next thing will take. 


more info about Void Network: http://voidnetwork.blogspot.com

here you can see also a short video of  International Solidarity message from Athens General Assembly some days after the start of Occupy Wall Street. The video includes video and photos from summer 2011 in Greece:

This is also a video from Summer 2011: 

«ΧΡΕΟΣ / ΚΡΙΣΗ / ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ» Μια συζήτηση του αναρχικού ανθρωπολόγου David Graeber με τον Τάσο Σαγρή από το Κενό Δίκτυο ένα χρόνο μετά το κίνημα Occupy Wall Street

O David Graeber είναι σήμερα ο πιο πολυδιαβασμένος Αναρχικός ακτιβιστής και επιστήμονας στον κόσμο. Ανθρωπολόγος καθηγητής με συμμετοχή στην διαμόρφωση των πολιτικών θέσεων και την εξέλιξη των αντικαθεστωτικών κινημάτων από την εποχή του κινήματος της αντι-παγκοσμιοποίησης έως το Occupy Wall Street μοιράζετε μαζί μας τις ελπίδες και τον αγώνα για την παγκόσμια κοινωνική απελευθέρωση. Με αφορμή τις ομιλίες του στο φεστιβάλ Occupy Planet Earth που διοργανώθηκε στο Πολυτεχνείο από το Κενό Δίκτυο, το περιοδικό Βαβυλωνία και την συνέλευση του BFest ο Τάσος Σαγρής συναντήθηκε και συζήτησε με τον David Graeber  

1.  Το χρέος είναι υποδούλωση.

Τάσος Σαγρής: Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού το 2011 όλες οι κύριες πόλεις αυτού του πλανήτη αντιμετώπισαν μαζικές ταραχές και διαδηλώσεις. Σε όλη αυτή την διάρκεια το Κενό Δίκτυο διέδιδε παντού το γκράφιτι «Να μην Ζήσουμε σαν Δούλοι». Στο βιβλίο σας «Χρέος, τα πρώτα 5000 χρόνια» προσπαθήσατε να γράψετε Ιστορία για ανθρώπους χωρίς ιστορία και να παρατηρήσετε συνηθισμένα θέματα με ασυνήθιστους τρόπους. Μπορείτε να μας εξηγήσετε εν συντομία πως η Εργασία, το Χρήμα και το Χρέος είναι ιστορικοί τρόποι υποδούλωσης, εκμετάλλευσης και βίαιης κυριαρχίας όπως ήταν για χιλιάδες χρόνια τώρα;

David Graeber: Μία διαπίστωση πραγματικά με τρόμαξε, όταν έκανα έρευνα για το βιβλίο. Η διαπίστωση αυτή είναι, ότι καθ’ όλη την ανθρώπινη ιστορία, οι περισσότεροι άνθρωποι ζήσαν χρεωμένοι. Σκεφτείτε το αυτό για λίγο. Μπορεί η πλειοψηφία της ανθρώπινης φυλής να είναι σπάταλα αποτυχημένη και ανίκανη να διαχεριστεί τις υποθέσεις τις και για αυτό απλά να εξαρτάται από τους πλούσιους; Φυσικά όχι. Μάλλον, τα κράτη και οι ελίτ πάντα συνωμοτούσαν ώστε να εξασφαλίσουν ότι οι υποτελείς τους θα είναι πάντα χρεωμένοι. Το κυριότερο, επειδή το χρέος είναι ο εύκολος τρόπος να μετατρέψεις μια σχέση  βίαιης ανισότητας, βίαιης απόσπασης  και κλοπής, να φαίνεται όχι μόνο ηθική, αλλά και εμφανίζοντας αυτόν ο οποίος είναι ο θύτης ως το θύμα της υπόθεσης. Για αυτό το λόγο οι Μαφιόζοι πάντα παραποιούν την γλώσσα του εκβιασμού σε γλώσσα του χρέους. Αλλά αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τους κατακτητικούς στρατούς και σταδιακά φαίνεται ότι όλες  οι κυρίαρχες τάξεις αρχίζουν να καταλαβαίνουν αυτό το κόλπο. Έτσι το χρέος παράγει μια μορφή δουλείας που φαίνεται εθελούσια, μιας και άλλωστε «δεν ήταν απαραίτητο να πάρεις αυτό το δάνειο για να ξεκινήσεις την δουλειά σου, έτσι δεν είναι ;» Όμως στην πραγματικότητα, η τεράστια πλειοψηφία των δανείων στην ιστορία, δεν ήταν εμπορικά δάνεια που πάρθηκαν εθελούσια, αλλά δάνεια που πάρθηκαν για επιβίωση από μικρούς αγρότες ή τεχνίτες που είχαν χάσει τα δίκτυα αμοιβαίας αλληλοβοήθειας που μπορούσαν να τους επιτρέπουν να επιβιώνουν στους δύσκολους καιρούς ή δάνεια που πάρθηκαν από ανθρώπους για να πληρώσουν φόρους ή  κάποια άλλη παρόμοια κυβερνητική κλοπή.  Στον αποικιακό κόσμο μπορούμε να δούμε αυτό να συμβαίνει αρκετά ξεκάθαρα, επειδή οι αποικιακές κυβερνήσεις ήταν πολύ σαφείς στο να χρησιμοποιούν την πολιτική φόρων  για να χρεώνουν τους πάντες, έτσι ώστε να τους αναγκάζουν να δουλέψουν όλο και περισσότερο.
Το ίδιο συμβαίνει και με τα ημερομίσθια κατά κάποιο τρόπο. Τεχνικά, τα δάνεια και τα ημερομίσθια είναι παρόμοιοι μηχανισμοί. Και οι δύο μηχανισμοί βασίζονται στην αυταπάτη της ισότητας, μιας και θα πρέπει να υποκριθούμε ότι δύο ανεξάρτητα και ισότιμα σύμφωνα με τον νόμο άτομα, υπογράφουν ένα συμβόλαιο έτσι ώστε να μην είναι πλέον ισότιμα. Στην μία περίπτωση, μπαίνεις σε αυτή την κατάσταση όντας  χρεωμένος μέχρι το δάνειο να αποπληρωθεί και στην άλλη ζώντας σαν εργάτης. Προφανώς, σε κάθε περίπτωση, το χρήμα ρέει προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Αλλά, όταν αρχίζεις να εξερευνείς εις βάθος τις ιστορικές προελεύσεις του καθενός από αυτούς τους μηχανισμούς καταλήγεις και στις δύο περιπτώσεις πάλι στη δουλεία. Το χρέος χρησιμοποιήθηκε σαν ο κύριος τρόπος για  να μετατρέψουν τους ανθρώπους σε δούλους, ή να τους αναγκάσουν να ξεπουλήσουν μέλη των οικογενειών τους σαν δούλους. Αλλά, κυρίως οι πρώτοι ημερομίσθιοι εργάτες ήταν στην πραγματικότητα δούλοι. Αυτό πράγματι συνέβαινε από τις πόλεις στην Αρχαία Ελλάδα έως τις Μεσαιωνικές  πόλεις  και τα λιμάνια του Ινδικού Ωκεανού. Οι ελεύθεροι άνθρωποι σχεδόν πάντα αρνούνταν να δουλέψουν για  ημερομίσθια (εκτός ίσως από την δημοκρατική Αθήνα όπου οι άνθρωποι δούλευαν για το κράτος, δηλαδή για τους δήμους που εμπεριείχαν και τους εαυτούς τους). Οι πρώτοι ημερομίσθιοι εργάτες ήταν πάντα δούλοι που ενοικιάζονταν από τα αφεντικά τους, ο ιδιοκτήτης έπαιρνε το μισό του ημερομισθίου και ο δούλος το υπόλοιπο για την συντήρηση του. Με μια μαγευτική ιδεολογική στροφή, οι καπιταλιστές κατάφεραν να μας παρουσιάσουν αυτό που πάντα θεωρούνταν δουλεία σαν την ίδια την ουσία της ανθρώπινης ελευθερίας.

2.     Παγκόσμιο Κίνημα και Άμεση Δημοκρατία.

Τάσος Σαγρής: Οι αναρχικοί και οι αντιεξουσιαστές πρόσφεραν πολλά μέχρι σήμερα στα κινήματα των καιρών μας. Ανάμεσα σε άλλα, τα πιο δημοφιλή είναι η ποικιλομορφία των Αμεσο- Δημοκρατικών τρόπων οργάνωσης, η μη-ιεραρχική διαδικασία λήψης αποφάσεων, η αυτοοργάνωση, η ομοφωνία, η μη-αντιπροσώπευση και η ασυμβίβαστη μη-διαπραγμάτευση με την εξουσία. Αν και φαίνετε ότι οι αναρχικοί πραγματικά αυτή την στιγμή στερούνται σαφών πολιτικών προτάσεων για την λύση των καθημερινών προβλημάτων της ζωής του αιώνα μας ή μια σαφή στρατηγική για την καταστροφή του καπιταλισμού του 21ου αιώνα… ποιος μπορεί να είναι ο τρόπος να φέρουμε το κίνημα των κινημάτων στο επόμενο στάδιο, προς την κατεύθυνση της πραγματικής κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής απελευθέρωσης;

David Graeber: Στις ΗΠΑ τουλάχιστον, προσπαθούμε να χτίσουμε μια γνήσια δημοκρατική κουλτούρα – δημιουργώντας συνήθειες και θέτοντας ζητήματα αντιεραρχικής, οριζόντιας λήψης αποφάσεων, δημιουργώντας κοινωνικές δεξιότητες και ικανότητες που πράγματι δεν υπήρξαν ποτέ πριν παρά μόνο ανάμεσα σε κάποιους πολύ απομονωμένους πληθυσμούς όπως οι Κουακέροι και οι Ιθαγενικοί λαοί της Αμερικανικής ηπείρου. Το σημαντικό δεν είναι κυρίως οι θεσμοί (μιας και αυτοί μπορούν πάντα να αλλάξουν όποτε το χρειαζόμαστε) αλλά οι κοινωνικές συνήθειες. Οι περισσότεροι από τους αμερικανούς πολίτες δεν έχουν την παραμικρή ιδέα ώστε να διαχειρίζονται τους εαυτούς τους δημοκρατικά. Ακόμη περισσότερο δεν ξέρουν πώς να σκέφτονται δημοκρατικά – όπως για παράδειγμα, δεν έχουν την αίσθηση της «δημόσιας γνώμης». «Γνώμη» είναι αυτό που έχεις όταν δεν έχεις εξουσία. Οι κυβερνώντες δεν έχουν γνώμες. Έχουν πολιτικές αποφάσεις. Πολιτικές αποφάσεις είναι αυτό που έχεις όταν επιβάλλεσαι πάνω σε ανθρώπους που δεν έχουν λόγο για αυτές τις αποφάσεις αλλά μόνο γνώμες σχετικά με αυτές. Χρειάζεται να απαλλαγούμε και από αυτούς που παίρνουν τις αποφάσεις και από τις αποφάσεις τους. Όταν τα πράγματα αρχίζουν να γκρεμίζονται  και μπούμε στην τελικό στάδιο της κρίσης, οι άνθρωποι θα πρέπει να αποφασίσουν προς τα πού να στραφούν: προς τη δεξιά, που θα προσφέρει κάποια νέα μορφή βίαιου μετά-αποκαλυπτικού αυταρχισμού ή προς κάποιο είδος μαφίας ή προς μια οριζόντια λύση ισότητας. Όσοι συνεχίσουν να πιστεύουν στην ανισότητα θα μπορούν να προσφέρουν κάποια μορφή έντονης αποδοτικότητας, όμως τέτοια συστήματα τελικά αποδεικνύονται  τελείως ηλίθια και άκαμπτα επειδή δεν έχουν καμία φαντασία. Τα δικά μας προτεινόμενα συστήματα θα είναι σίγουρα πολύ πιο ευφυή, αλλά δεν θα είμαστε ποτέ τόσο ικανοί  όσο αυτοί που πιστεύουν στην ανισότητα στο να τα επιβάλλουμε με την βία, μιας και κάτι τέτοιο είναι έξω από τις προθέσεις μας. Θα πρέπει να αναπτύξουμε κάποιες πραγματικά πολύ ιδιαίτερες ικανότητες για να επιτύχουμε την αποτελεσματική δημοκρατική οργάνωση, και πρέπει να μπορούμε να το κάνουμε όλο αυτό ευχάριστο, διασκεδαστικό και ικανοποιητικό καθώς επίσης και αποτελεσματικό για να μπορέσουμε να κερδίσουμε παρόλη την βία που θα συνεχίζουν να εξασκούν οι θιασώτες της ανισότητας.

3. Πολιτική Βία και Τακτικές Αγώνα

 Tάσος Σαγρής: Οι Αναρχικοί κατηγορούν σε όλο τον κόσμο τους ειρηνιστές ότι προκαλούν θυματοποίηση και ηττοπάθεια στα κινήματα. Οι Φιλελεύθεροι στην Αμερική κατηγορούν τους Αναρχικούς ότι απομονώνουν κοινωνικά τα κινήματα με τις βίαιες πρακτικές τους και την άμεση δράση τους. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης παντού στον πλανήτη απλώνουν μαζική αποβλάκωση. Στην βόρεια Αφρική η «Αραβική Άνοιξη» περιπλανιέται χαμένη μέσα στους καπνούς  των ένοπλων συγκρούσεων στους δρόμους, τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ και τις παρεμβάσεις συμμοριών και κομμάτων πλούσιων ισλαμιστών φανατικών. Στις Δυτικές μητροπόλεις η κρίση γίνεται η καλύτερη δικαιολογία για να εκφραστούν τα χειρότερα ρατσιστικά και  δολοφονικά ένστικτα, επανεμφανίζεται ο νεοναζισμός και η αγελαία νεανική βία στους δρόμους γίνεται ανεξέλεγκτη. Το μίσος και η οργή βασιλεύουν παντού, μπορείς να το νιώσεις. Μπορούμε να προσφέρουμε πολιτική κατεύθυνση σε αυτή την οργή;  Τι είναι αυτό που ιστορικά εκφράζει την διαφοροποίηση ανάμεσα στην πολιτική βία και τον μητροπολιτικό χουλιγκανισμό;

David Graeber: Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές σχετικά με τον ρόλο της Βίας. Η Βία είναι το πιο δυνατό χαρτί που έχει στα χέρια του για να παίξει ο αντίπαλος και επίσης η Βία –ειδικά η οργανωμένη Βία –είναι μια μορφή ηλιθιότητας που όταν επικρατεί κάνει αδύνατη κάθε πιθανότητα να απαντήσεις σε αυτήν με κάποια μορφή ευφυΐας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κατά βάθος η Βία είναι μια μορφή ηλιθιότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να την χρησιμοποιούμε. Υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις που αυτή είναι η μοναδική πιθανή μας επιλογή απέναντι στην μαζική βία της ηλιθιότητας του παρόντος κυρίαρχου συστήματος. Αλλά πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν πρόκειται ποτέ να νικήσουμε με αυτό τον τρόπο.  Γιατί επίσης η Βία τείνει να είναι ένα από τα ελάχιστα πράγματα που είναι πιο αποτελεσματική όταν εφαρμόζεται σε ιεραρχική δομή εντολών «από πάνω – προς τα κάτω». Δεν πρόκειται ποτέ να νικήσουμε την Αμερικάνική Αεροπορία με μια οδομαχία. Και ούτως ή άλλως οι αντίπαλοι μας έχουν πυρηνικά όπλα! Έτσι, το τέλος του παιχνιδιού πρέπει με κάποιο τρόπο να έρθει από μια δικιά μας κίνηση στην οποία με κάποιο τρόπο ο εχθρός δεν θα μπορεί να απαντήσει στέλνοντας τους στρατιώτες μας να μας σκοτώσουν όλους γιατί μάλλον οι στρατιώτες του θα αρνηθούν να κάνουν κάτι τέτοιο ή απλά θα πάνε σπίτια τους ή θα περάσουν στην δικιά μας πλευρά. Φυσικά, δεν πρόκειται ποτέ να καταφέρουμε να κάνουμε ποτέ αυτή την κίνηση απέναντι στον εχθρό ούτε αν ακολουθούμε κατά γράμμα την «μη-βία» του Γκάντι.  Προσωπικά συμφωνώ απόλυτα με την απάντηση που έδωσε σε αυτό το θέμα η εξέγερση της Οαχάκα και το κίνημα των δασκάλων εκεί: και οι δύο πλευρές, και η τύπου Γκάντι «μη-βία» και η νικηφόρα ένοπλη εξέγερση (τουλάχιστον αν διαιωνιστεί), είναι σίγουρο ότι καταλήγουν σε κάθετες ιεραρχικές δομές και καταστρέφουν τελικά την δημοκρατία. Όμως, υπάρχει μια απέραντη περιοχή ανάμεσα σε αυτές τις δύο θέσεις που πρέπει να εξερευνηθεί.
Τώρα, σχετικά με τον χουλιγκανισμό,  δυστυχώς το άλλο μεγάλο πρόβλημα με  την Βία είναι πως είναι φρικτά σαγηνευτική. Αφού ξεπεράσεις κάποιες  αρχικές αναστολές έχει σχεδόν τις ίδιες εθιστικές ποιότητες με κάποια είδη ναρκωτικών. Πιστεύω πως η ανθρωπολογία μπορεί να μας βοηθήσει να εμβαθύνουμε σε αυτό το θέμα αποδεικνύοντας ότι ομάδες που αποτελούνται αποκλειστικά από νεαρούς άντρες ηλικίας 15 έως 25 χρονών πολύ συχνά οδηγούν σε πολύ προβληματικές συμπεριφορές (χαρακτηριστικό παράδειγμα για αυτό είναι η φρικτή δράση των κρατικών στρατών). Το σημαντικότερο πράγμα λοιπόν που πρέπει κάποιος να παίρνει υπόψη του  πριν αποφασίσει να συμμετάσχει σε συγκρουσιακές τακτικές είναι να βεβαιώνεται ότι η συγκεκριμένη ομάδα με την οποία συμπράττει περιλαμβάνει ανθρώπους από διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και διαφορετικά φύλλα όπως επίσης ότι  σίγουρα τα μέλη πρέπει να συνεργάζονται και για έναν ευρύ αριθμό από πολλές άλλες πρακτικές εκτός από την επιτέλεση βίαιων δράσεων.     

4. Η Παγκόσμια Επανάσταση

Τάσος Σαγρής: Αν «το μέλλον είναι αβέβαιο και το τέλος είναι πάντα κοντά» (ειδικά αν αναλογιστούμε τις επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στο πιθανό μέλλον της Γης), μπορούμε να θεωρήσουμε τα κινήματα του 2011-2012 σαν τις απαρχές μιας νέας παγκόσμιας επαναστατικής εποχής ή σαν τις τελευταίες εκλάμψεις ενός «ένδοξου» επαναστατικού παρελθόντος λίγο πριν την εγκαθίδρυση μιας μακράς περιόδου απόλυτης παγκόσμιας κυριαρχίας του Καπιταλισμού;       

David Graeber: Διατηρώ τις αμφιβολίες μου για το κατά πόσο τα επερχόμενα χρόνια θα μοιάζουν με αυτό ακριβώς που πιστεύουμε ότι πρέπει να μοιάζει μια επανάσταση. Άλλωστε, σχεδόν σίγουρα και οι επαναστάσεις του παρελθόντος για αυτούς που τις έζησαν δεν μοιάζανε και πολύ με αυτό που νομίζουμε ότι θα έπρεπε να μοιάζουν. Συμφωνώ με την θέση του Immanuel Wallersteinότι οι ιστορικοί του μέλλοντος θα μιλούν για την «παγκόσμια επανάσταση του 2011» σχεδόν με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αναφέρονται στο 1848 ή το 1968, επαναστάσεις οι οποίες επίσης δεν επέτυχαν την άμεση κατάληψη της εξουσίας και την εγκατάσταση επαναστατικών καθεστώτων. Και άλλωστε ποια μπορούν να είναι τα κριτήρια ενός αναρχικού πάνω σε αυτό το θέμα; Επαναστάσεις σαν αυτές που αναφέραμε μεταμορφώνουν την πολιτική κοινή λογική, επεκτείνουν τους ορίζοντες των δυνατοτήτων και των πιθανοτήτων μας και προσωπικά πιστεύω ότι αυτό ήταν που συνέβη το 2011. Όμως και ακόμα περισσότερο, πιστεύω ότι οι ιστορικοί θα θυμούνται αυτές τις στιγμές ως τις απαρχές της διάλυσης της στρατικο-οικονομικής αυτοκρατορίας των Η.Π.Α. Γιατί σίγουρα θα διαλυθεί. Οι αγώνες της εποχής μας είναι για το ποια μορφή θα πάρει η επόμενη κατάσταση.    



Ο David Graeber είναι ανθρωπολόγος καθηγητής στο πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου. Σημαντικότερα έργα του: Debt: the first 5,000 years., Possibilities: essays on hierarchy, rebellion, and desire, Direct action: an ethnography. Στην Ελλάδα βιβλία του κυκλοφορούν από τις εκδόσεις ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ

O Tάσος Σαγρής είναι ποιητής, σκηνοθέτης  και πολιτισμικός ακτιβιστής από το Κενό Δίκτυο [http://voidnetwork.blogspot.com ] Πιο πρόσφατο θεατρικό έργο του το "Πεθαίνω Σαν Χώρα" του Δ.Δημητριάδη με το +Ινστιτούτο Πειραματικών Τεχνών / Βιβλία του: «Για την Ανθρώπινη Αγάπη στις Δυτικές Μητροπόλεις» εκδ. Κενότητα, 2008, «We Are an Image from the Future / The Greek Revolt of Dec. 2008» AK Press Η.Π.Α. 2010

H συνέντευξη κυκλοφόρησε στο περιοδικό Unfollow #7 Ιούλιος 2012