"Τυλιγμένοι με το Φως της Πληροφορίας" / Τάσος Σαγρής

Τυλιγμένοι με το φως της πληροφορίας, 
περιπλανώμενοι 
στις πλευρές του πρίσματος των δεδομένων, 
αντιδογματικοί ιεροκήρυκες της αστάθειας, 
νευροχημικοί επιστήμονες της μεταμόρφωσης, 
θεράποντες του επαναπρογραμματισμού, 
της ελεύθερης πρόσβασης… 
Εορταστές της έκστασης 
καθηλωμένοι μπροστά σε οθόνες υπολογιστών, 
ολοκληρώνουν πειράματα για την ροή της γνώσης, 
την καταστροφή των συνόρων, 
την απορύθμιση της επιβεβλημένης συνθήκης ασφάλειας, 
την εξαφάνιση της κυριαρχίας του νόμου της ανισότητας… 
Τριγωνομετρία των αντιφάσεων 
και διαμετρικοί χάρτες της ανέχειας, 
μαθηματικοί μετρητές της εξάντλησης βιοσυστημάτων, 
γεωμέτρες αναλυτές των κοινωνικών αντιθέσεων 
και της γενικευμένης αυταπάτης… 
Σχεδιαστές μιας εξόδου κινδύνου,
αρχιτέκτονες της καταστροφής,
βιολόγοι των δηλητηρίων 
και θεραπευτές κρίσεων πανικού… 
Νεαρά άτομα χωρίς μέλλον 
και ηλικιωμένοι χωρίς παρελθόν,
ιστορικά αντικείμενα, πρόσωπα χωρίς ιστορία… 
Χαρακτήρες χωρίς χαρακτήρα 
και προσωπικότητες άγνωστες 
από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης 

Δευτερόλεπτα μετά την αποσύνδεση 
είσαι πάλι κάποιος άλλος, 
δευτερόλεπτα μετά την απόλυση, 
είσαι άλλος, 
δευτερόλεπτα μετά την πυρπόληση, 
είσαι άλλος, 
δευτερόλεπτα μετά την φυλάκιση, την απέλαση, 
δευτερόλεπτα μετά την εκτέλεση, 
είσαι κάποιος άλλος… 

Οι δικλείδες ασφαλείας 
και οι προστατευτικές ασπίδες του παρόντος 
είναι ισχυρές και επικίνδυνες… 
Kαθώς το ανθρώπινο είδος 
βυθίζεται στην εργασιακή εξειδίκευση 
και την καταναλωτική διαβίωση,
…. ο λευκός θόρυβος 
της κοινωνικής καθημερινότητας, 
η παραληρηματική παρακολούθηση 
της αφιλτράριστης πληροφορίας, 
η αδυναμία συγκέντρωσης 
και οι μανιοκαταθλιπτικές εναλλαγές συναισθημάτων 
εμφανίζονται ως μηχανικά συλλογικά φαινόμενα… 
Η δουλικότητα του εργαζομένου 
εναλλάσσεται με τα ένστικτα του καταναλωτή, 
τα άγρια νυχτερινά πάθη 
μετατρέπονται σε ψεύτικα χαμόγελα, 
επιφανειακή ευγένεια 
και μάσκες καριέρας… 
H ερωτική συμπεριφορά 
εναλλάσσεται με στρατιωτικά παραγγέλματα 
και τα δολοφονικά ένστικτα 
γίνονται σκυφτοί ψίθυροι 
πίσω απ’ την πόρτα του manager των πωλήσεων… 

Ο θόρυβος της ζωής τυλίγει τις ελπίδες σαν πέπλο, 
οι ανάγκες σφίγγουν τις μέρες αποπληρωμής του δανείου, 
στο μέλλον δεν βρίσκεται τίποτα 
και το παρελθόν έχει πλέον τελείως χαθεί… 
Οι ψυχολογικοί κώδικες ανάλυσης του σώματος, 
έτσι όπως εφαρμόστηκαν στον 20ο αιώνα 
απέτυχαν να εξηγήσουν 
την ψυχολογία των υπαλλήλων 
που χρωστάνε ολόκληρη τη ζωή τους 
στην Κεντρική Τράπεζα της Ευρώπης 
και το ταμείο μιας εταιρίας… 

Ο ψυχολογικός χάρτης ενός ανθρώπου 
χάνεται μέσα στους ψυχολογικούς χάρτες 
όλων των άλλων ανθρώπων… 
Τα σύνορα ανάμεσα στα όντα είναι διάτρητα… 
Οι Κοινωνικοί Κώδικες σχεδιάζονται 
και επανασχεδιάζονται ξανά… 
Οι μηχανισμοί της αγοράς, 
οι μέθοδοι διαχείρισης επιχειρήσεων, 
οι οικονομικές μετρήσεις 
και τα σχέδια αύξησης της παραγωγικότητας των εργαζομένων, 
είναι πρωτόγονες επιστήμες ψυχολογικού ελέγχου 
και σωματικής εκμετάλλευσης 
που θα εκλείψουν 
μαζί με το τέλος του παρόντος πολιτισμού, 
χωρίς ποτέ να έχουν εξηγήσει 
σε όλους αυτούς που τις υπακούσαν κάποτε τυφλά, 
την ομορφιά 
και την εκστατική χαρά της ζωής του ανθρώπου 
στον περιπλανώμενο Πλανήτη 
που συνηθίσαμε να ονομάζουμε Γη… 

Τα γέλια της στιγμής είναι ευτυχία όταν όλοι γελάνε… 
Ο κάθε άνθρωπος πονά, 
εκεί ακριβώς που όλοι οι άλλοι πονάνε… 
Ο ψυχολογικός χάρτης ενός ανθρώπου χάνεται 
μέσα στους ψυχολογικούς χάρτες όλων των άλλων ανθρώπων… 
Ο κάθε άνθρωπος πονά, 
εκεί ακριβώς που και όλοι οι άλλοι πονάνε… 
Τα σύνορα ανάμεσα στα όντα είναι διάτρητα… 
Τα σύννεφα ταξιδεύουν στο άπειρο… 
Η Γη ταξιδεύει στο Διάστημα… 
Οι Κοινωνικοί Κώδικες σχεδιάζονται 
και επανασχεδιάζονται ξανά… 

Οι σχεδιαστές της Αυτονομίας 
εισχωρούν στις κατοικίες ασφαλείας 
μέσα από τις οθόνες των υπολογιστών 
και απευθύνουν τα αναιμικά σήματα τους 
στους υπνωτισμένους 
που φυλακίστηκαν σε μικροαστικά διαμερίσματα… 
Οι εξεγερμένοι πιθανολογούν ασάφεια, 
ελπίδες και αντιφάσεις σε μικρά υπόγεια κλαμπ, 
παράνομα rave party και επεισόδια με την αστυνομία… 
Οι εξερευνητές του αγνώστου στοχάζονται ακίνητοι, 
αποκλεισμένοι σε κατειλημμένα κτήρια 
και πολιτισμικά γκέτο… 
Οι αμυδρές θεωρητικές συντεταγμένες 
και τα ατελή γνωστικά συμπεράσματα 
της αυτόνομης σκέψης και της προσωπικής κριτικής ικανότητας 
διαχέονται στον ψηφιακό κόσμο 
και πολλαπλασιάζονται σαν ένας ιός 
που ήρθε με την ταχύτητα κεραυνού απ’ το διάστημα…, 
ζει και αναπτύσσεται 
όσο το παρόν κυρίαρχο σύστημα καταστρέφεται, πεθαίνει 
ή εξαλείφεται, 
χωρίς κανείς να γνωρίζει 
από πού ακριβώς εκπέμπεται το σήμα της εναντίωσης, 
από πού προέρχεται, που διαχέεται… 
και πιο το ακριβές σημείο 
της άμεσης καταστροφικής του επίδρασης… 

Η αυτόνομη σκέψη 
και η προσωπική κριτική ικανότητα 
είναι ένας Ιός που διαχέεται στην Γη 
με την ταχύτητα κεραυνού 
που ήρθε από τις άκρες του ψηφιακού διαστήματος… 
Χρησιμοποιεί άγνωστους κώδικες αξιών, 
μιλά γλώσσες αγνώστων συναισθημάτων, 
περιγράφει τις πιθανές επιλογές 
και τις βασικές ανάγκες με εκρηκτικούς τρόπους 
και απαιτεί από το καθένα 
την άμεση εγρήγορση και την κριτική ικανότητα 
που εκδηλώνεται 
όταν αντιμετωπίζεις ξαφνικά έναν τεράστιο κίνδυνο … 

Καθώς ο πλανήτης καταστρέφεται 
και το άτομο καταβυθίζεται 
στην υπνωτιστική ηλιθιότητα 
της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής κουλτούρας, 
οι Κοινωνικοί Κώδικες σχεδιάζονται … 
και επανασχεδιάζονται ξανά… 
Οι αμυδρές θεωρητικές συντεταγμένες 
και τα ατελή γνωστικά συμπεράσματα 
της αυτόνομης σκέψης 
και της προσωπικής κριτικής ικανότητας 
διαχέονται στον ψηφιακό κόσμο 
και πολλαπλασιάζονται 
σαν ένας ιός που χτύπησε 
με την ταχύτητα ενός κεραυνού 
την Γη από το διάστημα… 

Αν ήταν όλα να μείνουν 
έτσι όπως σχεδιάστηκαν να είναι 
θα ήμασταν ήδη όλοι νεκροί… 
και όμως δεν ήμασταν… 
Σχεδιαστές μιας εξόδου κινδύνου, 
αρχιτέκτονες της καταστροφής, 
βιολόγοι των δηλητηρίων 
και θεραπευτές κρίσεων πανικού… 
Νεαρά άτομα χωρίς μέλλον 
και ηλικιωμένοι χωρίς παρελθόν, 
ιστορικά αντικείμενα, 
πρόσωπα χωρίς ιστορία… 
Κάποιοι μπορεί να πιστεύουν 
ότι τίποτα δεν θα αλλάξει ποτέ… 
και άρα είμαστε ήδη όλοι νεκροί…, 
κι όμως δεν είμαστε… 
Κάποιοι 
μπορεί να πιστεύουν 
ότι είμαστε όλοι … ήδη νεκροί… 
και όμως, κάποιοι δεν είμαστε… 




Τάσος Σαγρής / Κενό Δίκτυο // Αύγουστος 2008 / Μεξικό

"Koυλτούρα / Αντικουλτούρα / Υποκουλτούρα" (προδημοσίευση από την μπροσούρα: Aντίσταση! Στρατηγική της Σύγχρονης Αντικαθεστωτικής Κουλτούρας)"

Tο κείμενο αυτό είναι μια μετάφραση στα Ελληνικά του κεφαλαίου "Κουλτούρα και Υποκουλτούρα" από το τελευταίο μέρος του βιβλίου WORK(Capitalism.Economics.Resistance)  ΕΡΓΑΣΙΑ (Kαπιταλισμός. Oικονομία. Aντίσταση) στα πλαίσια της συνεργασίας της συλλογικότητας ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ από την Αθήνα με την συλλογικότητα Crimethinc από τις Η.Π.Α. 

 H μετάφραση ολόκληρου του τελευταίου μέρους του βιβλίου θα εκδοθεί σε 4000 αντίτυπα και θα μοιραστεί δωρεάν στον Ελλαδικό χώρο από το Κενό Δίκτυο και τις εκδόσεις ΚΕΝΟΤΗΤΑ με τίτλο "ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ!" (Στρατηγική της Σύγχρονης Αντικαθεστωτικής Κουλτούρας)
Μετάφραση / επιμέλεια: Τάσος Σαγρής / ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ 



ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ /ΑΝΤΙΚΟΥΛΤΟΥΡΑ/ ΥΠΟΚΟΥΛΤΟΥΡΑ

 Η κουλτούρα -κατά γενική ομολογία – θεωρείται ότι είναι οι αξίες, οι πρακτικές, οι ιδέες και οι ιδεολογίες μιας κοινωνίας, είναι αυτό που συγκροτεί, δομεί και διαρθρώνει την κοινωνική ζωή. Η κουλτούρα, μας δομεί από την πρώτη στιγμή της ζωής μας και εμείς με την ζωή μας επαναδομούμε και ανακατασκευάζουμε την κουλτούρα. Ολόκληρη η κοινωνία αναδημιουργήθηκε υπό την μορφή της καπιταλιστικής οικονομίας και όμως διατηρούνται ακόμα ίχνη από εποχές που η λογική τους απέχει μίλια από την λογική του καπιταλισμού. Η κουλτούρα όμως δεν είναι κάτι στατικό: καθώς η κουλτούρα διαρκώς αναπαράγεται και ανακαλύπτεται ξανά και ξανά, κάθε νέα γενιά προσφέρει μια ευκαιρία να σπάσουμε τα δεσμά μας από τους παλιούς μας τρόπους. Ο καπιταλισμός τείνει να εμφανίζεται ως ικανός να διαιωνίζεται επ’ άπειρον, ανεξάρτητα από την κουλτούρα: δίνει την εντύπωση πως δεν είναι απαραίτητο οι άνθρωποι να τον ασπάζονται ιδεολογικά αφού είναι υποχρεωμένοι να συμμετάσχουν σε αυτόν για να επιβιώσουν. Παρ’ όλα αυτά, πάντα υπάρχει και μια άλλη επιλογή. 

Εκατομμύρια άνθρωποι στον αποκαλούμενο «Ανεπτυγμένο Κόσμο» αλλά και αλλού, επιλέγουν να αγωνιστούν ενάντια του, να πολεμήσουν και να πεθάνουν παρά να επιβιώσουν με τους όρους που επιβάλλει ο καπιταλισμός. Αυτό μας φανερώνει πως οι «υλικές ανάγκες» που κατευθύνουν την οικονομία είναι κατά βάση κοινωνικά δημιουργήματα, καθώς επίσης ότι η υπακοή που απαιτείται για την διατήρηση της οικονομίας είναι πολιτισμικά καθορισμένη. Έτσι γίνεται φανερό ότι, το να αντιστέκεσαι στον καπιταλισμό δεν είναι αποκλειστικά ζήτημα «οικονομικό» αλλά και ζήτημα κουλτούρας, ζήτημα πολιτισμικό, αφού κάθε πιθανή αλλαγή στην οικονομία απαιτεί μια διαφορετική τροπή στις αξίες και τις πρακτικές. Αυτοί που απορρίπτουν την εκμετάλλευση και την καταπίεση είναι καταδικασμένοι πάντα, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να μοιάζουν πολιτισμικά «διαφορετικοί». Αυτό μπορεί να παίρνει την μορφή μιας εξωτερικής διαφοροποίησης – όπως για παράδειγμα στην περίπτωση των ιθαγενικών πληθυσμών που αγωνίζονται για να ανακτήσουν τους παλαιούς τρόπους ζωής τους – ή μπορεί να εμφανίζεται μέσα στα πλαίσια της καπιταλιστικής κοινωνίας παίρνοντας την μορφή της «αντικουλτούρας» ή αλλιώς «αντικαθεστωτικής κουλτούρας». 

Την ίδια στιγμή, η κουλτούρα μπορεί να εμφανίζεται ως «διαφορετική» ή και «αντικαθεστωτική» χωρίς ουσιαστικά να αμφισβητεί σε τίποτα απολύτως τον καπιταλισμό. Η αποικιοκρατία εξαφάνισε ή ομογενοποίησε πάρα πολλά είδη κοινωνιών, καταφέρνοντας να διαγράψει τις περισσότερες από τις παλιές εναλλακτικές πιθανότητες και περιπτώσεις εκτός του καπιταλισμού. Καθώς όλο και περισσότεροι λαοί μετατράπηκαν υπό πίεση σε «εργατικό δυναμικό», οι καπιταλιστές εκμεταλλεύτηκαν τις πολιτισμικές διαφορές για να διαιρέσουν τους εργαζόμενους και να τους αποτρέψουν από το να βρουν κοινούς σκοπούς και στόχους. Παρ’ όλα αυτά, κουλτούρες που αποικίστηκαν και κατακτήθηκαν πριν από εκατοντάδες χρόνια μπορούν να διατηρούν εκλάμψεις πρόκλησης και οι πολιτισμικές μειονότητες πολύ συχνά προσφέρουν γόνιμο έδαφος για νέες εξεγέρσεις. Για παράδειγμα, το πιο συγκρουσιακό κομμάτι του αμερικανικού εργατικού κινήματος είχε την βάση του σε κοινότητες μεταναστών. Η μυθολογία πως η Αμερική αποτελεί ένα μεγάλο χωνευτήρι πολιτισμών – έναν απέραντο χώρο όπου πολλοί διαφορετικοί άνθρωποι συναντιούνται και αναμιγνύονται σε κάτι καινούργιο – εξωραΐζει στην πραγματικότητα το γεγονός ότι όλες αυτές οι εν δυνάμει εξεγερσιακές κουλτούρες εξαλείφθηκαν για χάρη μιας νέας ενιαίας μαζικής κουλτούρας. Αλλά ακόμα και αυτή η νέα μαζική κουλτούρα θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο επίσης. Από την στιγμή που ο συμβιβασμός των εργαζομένων στο ύψος των μισθών και τις παροχές που επέτυχε ο Henry Ford σταθεροποίησε την κατάσταση των εργατικών αγώνων και των διεκδικήσεων στους εργασιακούς χώρους, το μέτωπο της αντίστασης μεταφέρθηκε στο πεδίο της κατανάλωσης. Μια μαζικά παραγόμενη κουλτούρα παρήγαγε την πιθανότητα μιας μαζικής άρνησης και απόρριψης του κυρίαρχου συστήματος καθώς τα κολοσσιαία κοινωνικά σώματα που είχαν ενωθεί γύρω από κοινές καταναλωτικές δραστηριότητες εξεγείρονταν ενάντια στον καθωσπρεπισμό και την αλλοτρίωση. 

Στην αρχή του βιβλίου «Do it!» (Κάνε το!) το είδωλο της αντικαθεστωτικής κουλτούρας Jerry Rubin θεωρούσε καθοριστικής σημασίας για τις αναταραχές της δεκαετίας του ‘60 το εξής φαινόμενο: «Η Νέα Αριστερά ξεπετάχθηκε… ένα προδιαγεγραμμένα εξοργισμένο παιδί…, από την ξέφρενα λικνιζόμενη λεκάνη του Elvis Presley» Η γενιά που ξεκίνησε να εξεγείρετε ενάντια στην σεξουαλική καταπίεση που ενσάρκωναν οι γονείς της κατέληξε σε μερικά χρόνια να παίρνει μέρος σε συγκρούσεις στους δρόμους. Σαν ανταπάντηση, οι καπιταλιστές ενσωμάτωσαν στην αγορά τα αιτήματα για ατομικότητα, ιδιαιτερότητα και διαφορετικότητα. Αυτό συνέπεσε με την αλλαγή από την απλή και συγκεκριμένη μαζική παραγωγή στην αυξανόμενα εξειδικευμένη παραγωγή για όλα τα γούστα, για όλες τις διαφορετικές ταυτότητες και για κάθε ειδική μερίδα κοινού. Για αυτό τον λόγο από εκεί και πέρα, στην θέση της μαζικής κουλτούρας συναντάμε ένα διαρκώς επεκτεινόμενο πεδίο από προσφερόμενες υποκουλτούρες. Αυτό, από μακριά, ίσως μοιάζει σαν μια επιστροφή στην εποχή των πολλών διαφορετικοτήτων που προηγήθηκε της μαζικής κουλτούρας, όμως πλέον υπήρχε μιας σαφής διαφοροποίηση: Ενώ οι εθνικές και φυλετικές διαφοροποιήσεις προϋπήρχαν του καπιταλισμού, οι διαφορετικότητες που βασίζονται στις υποκουλτούρες παράγονται και διακινούνται αποκλειστικά μέσω της αγοράς ακόμα και αν απορρίπτουν τις αξίες της. Την ίδια στιγμή φυσικά, όπως και η μαζική κουλτούρα έτσι και οι υποκουλτούρες δημιούργησαν καινούργια κοινά σημεία αναφοράς που διαπερνούσαν τους παλιούς πολιτισμικούς και κοινωνικούς διαχωρισμούς. 

Εάν η «Μπητλομανία» αποτέλεσε το απόλυτο παράδειγμα μαζικής κουλτούρας – πωλήσεις πρωτοφανούς αριθμού δίσκων αλλά ξαφνικά χάνεται ο έλεγχος όταν εκατομμύρια των οπαδών υιοθετούν την συμπάθεια των ειδώλων τους προς την αντικαθεστωτική κουλτούρα – τότε, η ανάδυση του heavy metal, του punk και του hip hop στην δεκαετία του ’70 εξέφρασε την «Μετα-Φορντιστική» εξάπλωση της υποκουλτούρας. Υπήρχαν ακόμα super stars, όμως η αγορά της μουσικής απλωνόταν οριζόντια γύρω τους. Στα χρόνια που ακολούθησαν τα 70’s, σχεδόν ο καθένας με συγκρουσιακές διαθέσεις θα είχε εγγυημένα μια διαχωρισμένη υποκουλτούρα για να τις εκφράσει μέσα από τα περιορισμένα της πλαίσια. Και όμως παρ’ όλα αυτά, ακόμα και αυτές οι συνθήκες μπορούσαν να αναπτύξουν μεγάλη δυναμική και επιρροή σε αυτούς τους μικρότερους κύκλους που δημιουργούνταν γύρω από αυτές τις σκηνές. Το πρώιμο hip hop εγκαθίδρυσε μια άμεση σύνδεση με τα κινήματα και τους αγώνες των μαύρων της δεκαετίας του ’60, ενθαρρύνοντας μια ολόκληρη νέα γενιά αποκλεισμένων. Οι underground punk μπάντες κυκλοφορούσαν μόνες τους δίσκους τους και δημιουργούσαν μόνοι τους χώρους συναυλιών και συνεύρεσης διαμορφώνοντας μια εναλλακτική οικονομία βασισμένη στα δίκτυα που λειτουργούσαν με την αρχή «Κάνε το Μόνος Σου» (Do it Yourself!) και ένα αντικαπιταλιστικό σύστημα αξιών. Όλη αυτή η κατάσταση άνοιξε νέους δρόμους επειδή οι punks χρησιμοποιούσαν τρόπους και μεθόδους οι οποίες ήταν πολύ πέρα από τα όρια και τις δυνατότητες της εργατικής τάξης για να εκφράσουν παντού τα αντικαθεστωτικά τους μηνύματα. Την ίδια στιγμή λειτούργησαν σαν πρωτοπόροι και αξιολογητές μιας ολόκληρης νέας μορφής επιχειρηματικότητας, λειαίνοντας τον δρόμο για άλλους, λιγότερο πολιτικοποιημένους επιχειρηματίες. Αυτός ο συνδυασμός, αντικαπιταλιστικών αξιών και μικρής κλίμακας καπιταλισμού ήταν εύθραυστος αλλά δραστικός. 

Καθώς ο καπιταλισμός σταδιακά άπλωνε τις Δυτικές κουλτούρες σε όλο τον κόσμο, νέες αντικαθεστωτικές κουλτούρες συνένωσαν αντικαπιταλιστικές κινήσεις από την Χιλή έως την Τουρκία και τις Φιλιππίνες βοηθώντας να δοθεί ένας διεθνής χαρακτήρας στις μορφές αντίστασης της επόμενης γενιάς. Αυτό έφτασε στο απόγειο του στα τέλη του 20ου αιώνα με ένα κύμα διαμαρτυρίας ενάντια στην παγκοσμιοποίηση του καπιταλισμού των πολυεθνικών εταιριών, στο οποίο οι οργισμένες νεανικές αντικαθεστωτικές κουλτούρες βοήθησαν παίζοντας το ρόλο της αιχμής του δόρατος σε ένα κίνημα που περιλάμβανε επίσης ιθαγενικούς πληθυσμούς, Μη Κυβερνητικές οργανώσεις και τα απομεινάρια του παλιού εργατικού κινήματος. Στις αρχές του 21ου αιώνα, οι νέες τεχνολογίες έκαναν προσιτή σε όλους την τεχνολογική δομή που αποτέλεσε την ραχοκοκαλιά του underground ρεύματος «Κάνε το Μόνος Σου» (Do it Yourself!). Το internet έκανε εφικτό ώστε ο καθένας με facebook σύνδεση να μπορεί να είναι «ανεξάρτητος καλλιτέχνης» με ένα τρόπο που αγκαλιάζει αλλά συγχρόνως παραγκωνιζει τις υποσχέσεις της «Do it Yourself!» κουλτούρας. Η καινούργια ευκολία και ταχύτητα με την οποία μπορούμε να καταναλώνουμε κουλτούρα καθιστά τις υποκουλτούρες πρόσκαιρες και επιφανειακές. Αυτό απογύμνωσε το underground από το παλιό πολιτικό του περιεχόμενο, αφήνοντας το να μοιάζει σαν ένα άδειο αισθητικό κέλυφος. Σήμερα, το κυρίαρχο μέσο της νεανικής κουλτούρας δεν είναι οι δίσκοι βινυλίου LP (Long Play / Mακράς Διάρκειας) αλλά τα βίντεο στο youtube: τα βλέπεις στιγμιαία και τα ξεχνάς άμεσα. 

Οι υποκουλτούρες της προηγούμενης γενιάς εξατομικεύονται, διαχωρίζονται όλο και περισσότερο και συρρικνώνονται σε όλο και μικρότερες υποκατηγορίες. Αυτό είναι άλλωστε ένα φυσικό επακόλουθο της γενικότερης τάσης εξατομίκευσης που εκδηλώνουν οι εκμεταλλευόμενοι και οι αποκλεισμένοι της εποχής μας. Οι επιλογές που οι άνθρωποι κάνουν μέσα στον καπιταλισμό τείνουν όλο και λιγότερο να διαμορφώνουν συμπαγή κοινωνικά σώματα ικανά να αναπτύξουν ριζοσπαστικές τάσεις μέσω των ενδιαφερόντων τους. Αντί αυτού, η ριζοσπαστικότητα έχει και αυτή μετατραπεί σε άλλη μια μορφή υποκουτλούρας, μια υπο-κατηγορία, μια γωνιά για τους περίεργους, καθώς οι πιο πρόσφατες υποκουλτούρες βασίζονται σχεδόν αποκλειστικά στην εικονική πραγματικότητα του internet. 

Τι είναι αυτό λοιπόν που έχουμε ακόμα κοινό σε αυτή την εποχή της πολιτισμικής αποσπασματικότητας; Αν μη τί άλλο, μας συνδέουν όλα αυτά που έχουμε χάσει. Στερηθήκαμε κάθε μορφή ουσιαστικής επίδρασης σε αυτό τον κόσμο, εκτός και αν στο μέτρο του δυνατού μπορούμε να μετατρέψουμε τους εαυτούς μας ή τους άλλους σε εμπορεύματα. Υποκείμεθα όλοι σε κανόνες, ρυθμίσεις και κανονισμούς χωρίς να έχουμε κανένα λόγο στην δημιουργία τους και τον σχεδιασμό τους. Όλοι ζούμε στην σκιά των κάθε είδους super stars, ακόμα και οι super stars ζουν στην σκιά του ίδιου του ειδώλου τους, σε ένα κόσμο που η πραγματική ζωή είναι υποδεέστερη της αναπαράστασης της. Αξιολογούμαστε όλοι σύμφωνα με τις επιταγές της αγοράς και στην περίπτωση που επιθυμούμε να εκπληρώσουμε τις ικανότητες μας επιτρέπεται να το κάνουμε αυτό μόνο σύμφωνα με τους νόμους της. Στην θέση της κοινής αίσθησης του να ανήκεις κάπου, που πρόσφερε κάποτε η κουλτούρα, μοιραζόμαστε μια παγκόσμια αίσθηση αποστέρησης, επιβεβλημένη σε μεγάλο βαθμό από την κοινή μας θέληση να συνεχίζουμε να την ανεχόμαστε. Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι ιδιαιτέρως καινούργιο αλλά ποτέ πριν δεν ήταν τόσο παγκόσμιο. Και επίσης… υπάρχει κάτι ακόμα που έχει αλλάξει: Όταν οι άνθρωποι επαναστατούν κάπου, οι πάντες το μαθαίνουν την ίδια στιγμή σε ολόκληρο τον κόσμο … 

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ! 
Οι οικονομολόγοι μας υποσχέθηκαν ανάπτυξη χωρίς τέλος. Όλοι θα έχουμε δικιά μας ιδιοκτησία, δικές μας επενδύσεις – όλοι μας θα είμαστε καπιταλιστές. Πήραμε δάνεια για να πάρουμε πτυχία για δουλειές που δεν υπάρχουν και να αγοράσουμε σπίτια που δεν έχουμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς του νερού και του ρεύματος, βάλαμε αβάσταχτες υποθήκες, φουσκώσαμε τα χρέη μας σε πιστωτικές κάρτες για να προσποιηθούμε πως είμαστε και εμείς μικροαστοί. Τώρα είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει θέση για εμάς στην κορυφή. Ο καπιταλισμός είναι μια πυραμίδα που δεν έχει πλέον τρόπους να επεκτείνεται παρά μόνο επί πτωμάτων... Οι άνθρωποι εξεγείρονται στην Ελλάδα, απεργούν στην Γαλλία, καταλαμβάνουν τα σχολεία στην Αγγλία. Όλη η Βόρεια Αφρική είναι σε αναταραχή καθώς οι επιδράσεις της ύφεσης απλώνονται παντού. Τελικά, αυτό το κύμα εξεγέρσεων θα φτάσει στις Η.Π.Α. μετά από όλες τις άλλες περιοχές, αλλά κατευθύνεται ήδη προς τα εκεί. Η κυρίαρχη τάξη θα μοιάζει άτρωτη μέχρι την τελευταία μέρα πριν καταρρεύσει.




This text is a translation of the chapter "Culture and Subculture" from the last part of the Crimethinc Ex.Workers collective book WORK (Capitalism.Economics.Resistance) by Tasos Sagris from Void Network collective.
The complete translation of all the last chapter of the book will be published in April 2013 in Athens by Void Network and Voidness publications titled "Resistance / Strategies of Contemporary Counter Culture) and will be distributed as a free pamphlet in 4000 copies Translated by Tasos Sagris / Void Network 

"Θα μπορούσα να χαθώ μέσα στη νύχτα και να μην μπορείς να με δεις" / Τάσος Σαγρής

Θα μπορούσα να βρω μια κρυφή θέση στο διάστημα και να κρυφτώ εκεί,

θα μπορούσα να χαθώ μέσα στη νύχτα και να μην μπορείς να με δεις

να γίνω μια οπλισμένη κραυγή, μια εκρηκτική μηχανή , μια ανέλπιδη πράξη…

Θα μπορούσα να φύγω μακριά από την πόλη

και να τριγυρνώ  στον ορίζοντα

 καθώς τα αστέρια θα ανέτειλαν και θα χανόντουσαν ξανά

Θα μπορούσα να αφήσω την ιστορία των ανθρώπων πίσω μου

σαν ο πολιτισμός να τελειώνει στα χείλια σου

Θα κοιμόμουν στην αγκαλιά σου

 και θα τυλίγαμε  τις μέρες μας στα δάχτυλα,

σαν μιαν ευχή, σαν μια κρυφή στιγμή…

Θα κοιμόσουν μέσα στις νύχτες μου

και η ζωή θα εξελίσσονταν μέσα απ’ τα μάτια σου

Θα μπορούσαμε

να δραπετεύσουμε μαζί στην άκρη του κόσμου,

 εκεί που σχηματίζονται οι ιδέες  

και περιπλέκονται μεταξύ τους

όλα αυτά που θα συμβούν στο μέλλον,

εκεί που συναντιούνται 
αυτά που δεν θα συμβούν ποτέ

με όλα όσα ήδη γίναν…

Θα μπορούσαμε να ψάξουμε μαζί εκρηκτικούς μηχανισμούς

και πολυβόλα και να ξεκινήσουμε μαζί,

όσα δεν θα συμβούν ποτέ,

και

όλα όσα θα γίνουν

και

 όλα όσα ‘γίναν τελικά…

Θα μπορούσαμε

να δραπετεύσουμε μαζί στην άκρη του κόσμου,

να κρυφτούμε σε υπόγεια club, σε αναρχικές συνελεύσεις,

σε παράνομες παρέες αόρατες από τις κάμερες παρακολούθησης

και σε τοποθεσίες κρυμμένες από τον χάρτη της πόλης

και να αιωρηθούμε

πάνω  σε εκείνη την λεπτή γραμμή

που ενώνει τους πόθους

με τις βασικές ανάγκες,

να ζήσουμε

πέρα απ’ την άκρη της προγραμματισμένης ώρας,

 της εξαναγκασμένης πράξης,

 της αδυσώπητης πληγής του μετρημένου και πληρωμένου χρόνου

Πόσες μέρες  θα περάσουν

μέχρι να καταλάβουμε ότι περάσανε οι μέρες;

Πόσες ακόμα μέρες θα περάσουν άραγε…

μέχρι να καταλάβουμε ότι οι μέρες μας τελειώσαν;

Θα μπορούσαμε ίσως,

να μείνουμε

με τα μάτια απλανή,

και να κοιτάμε την ζωή

να περνάει από μπροστά μας

σαν μια πομπή μελλοθανάτων…

ή

Θα μπορούσαμε

να δοκιμάσουμε να κοιτάξουμε την ζωή

σαν μιά μοναδική,

μία

και

μοναδική

ευκαιρία να ζήσεις…

Θα μπορούσαμε να ζητήσουμε μια τελευταία ευχή,

ένα τελευταίο χάδι,

 μια τελευταία επιθυμία πριν την εκτέλεση…

Θα μπορούσαμε να διακινδυνέψουμε τις ζωές μας

μόνο και μόνο

για να χαϊδέψουμε

τα όπλα μιας μελλοντικής επανάστασης

πολλά χρόνια πριν αυτή ξεσπάσει,

υπερασπιζόμενοι κατειλημμένα κοινωνικά κέντρα,

αυτόνομες ζώνες, πειρατικές ουτοπίες,

ή

θα μπορούσαμε να μείνουμε ακίνητοι σαν εργαζόμενοι τυφλοί γελωτοποιοί,

σαν νάνοι στην αυλή των θεαμάτων,

αυλοκόλακες ηθοποιοί

στην βασιλεία της χορηγίας και των δημοσίων σχέσεων,

βασιλιάδες υπνοβάτες αφιερωμένοι στην τέχνη,

 την επιστήμη, την ακαδημαϊκή έρευνα,

την αρχιτεκτονική των άδειων ημερών,

με κρίσεις πανικού και  μισά χαμόγελα,

μεθυσμένοι, αποκοιμισμένοι σε μια τυχαία παγίδα

Θα μπορούσαμε να αποπειραθούμε να πάρουμε έναν άγνωστο δρόμο,

να χαθούμε σε μιαν άδεια πλατειά,

να κοιτάξουμε τον ουρανό λίγο πριν την καταιγίδα

και να κρυφτούμε σε μια μακρινή ,  

κρυφή αναπνοή του κόσμου

μέχρι να δούμε το διάστημα να απλώνεται μέσα από την ανάσα μας,

μέχρι να δούμε τα δάκρυα να λάμπουν σαν άστρα 
και να μας αγγίζουν το πρόσωπο,

μέχρι να αφουγκραστούμε προσεχτικά τον ηλεκτρισμό της σκοτεινής νύχτας …

'Ακου... 
Άκου προσεχτικά...
Άκου τον ηλεκτρισμό της σκοτεινής νύχτας

Να μείνουμε άγρυπνοι μέσα στο σκοτάδι  του κόσμου

και να αναπνεύσουμε τον ηλεκτρισμό της νύχτας…

Να ζήσουμε μέσα στην λάμψη της μέρας

τους πόθους και τις ηδονικές γιορτές

των πιο κρυφών, των πιο νυχτερινών μυστικών μας…

'Ακου... 
Άκου τον ηλεκτρισμό της σκοτεινής νύχτας

Θα μπορούσαμε να κάνουμε την φυλακισμένη ώρα

ερωτικό παραλήρημα,

σαν όλα τα πρωινά να χαρίζονταν

στα αφελή ερωτικά παιχνίδια

και τις παράξενες εμπνεύσεις

των ερεθισμένων εραστών…

Να ξυπνήσουμε στις όμορφες μέρες

ερωτευμένοι

και να ζήσουμε

μαζί εξεγερμένοι

Μέχρι το τέλος της νύχτας…

Μέχρι το τέλος της νύχτας...

Θα μπορούσαμε να μετατρέψουμε

τον  εκβιασμό

της εργασίας

σε άσκηση τρυφερότητας,

και

να κάνουμε τον φόβο της σιωπής

οργασμική βοή

που ακούγεται στα αφτιά του κυβερνήτη

και αυτός τρομάζει…

Να ψιθυρίσουμε το ουρλιαχτό του κεραυνού

που ακούγεται μέσα από εσένα

σε εμένα

και η ζωή εξελίσσεται,

να ψιθυρίσουμε κρυφά τον κεραυνό που ακούγεται ,

μέσα απ’ τα μάτια σου

καθώς χανόμαστε

και εμφανιζόμαστε ξανά…

στον χάρτη του ουρανού που μας τυλίγει.

Θα έπρεπε 
να μπορούσαμε  
να κάνουμε την κραυγή των αστεριών φωνή μας

Θα έπρεπε…

να μπορούσαμε…

να κάνουμε την κραυγή των αστεριών φωνή μας

Και όμως, …εμείς διαλέξαμε… ή μήπως μας εκβίασαν (;),

μας εξανάγκασαν (;) ή απλά επιλέξαμε (;),

και εκεί ξεπέσαμε

ή

μήπως μας υποχρέωσαν (;)

τα χρέη,  τα δάνεια,  οι αγορές, οι φόροι και οι ανάγκες…

και αποφασίσαμε (;),

αυτά που ζήσαμε (;),

όσα και αν ζήσαμε

και έτσι απομείναμε …ή απλά ξεμείναμε (;)

και αυτό το βράδυ,  

ένας πυρήνας πυρηνικής οικογένειας,

σε ένα νοικιασμένο παλιό διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης

μόνοι να φροντίζουμε χωρίς όρους, χωρίς σχέδια, 
χωρίς κάποια συγκεκριμένη ελπίδα,

με τα μικρά μας έξοδα

την φτηνή διαβίωση της επόμενης μέρας…

Θα έπρεπε, 
να μπορούσαμε,  
να κάνουμε την κραυγή των αστεριών φωνή μας

Θα έπρεπε,

να μπορούσαμε…

να κάνουμε την κραυγή των αστεριών φωνή μας

Τάσος Σαγρής / Κενό Δίκτυο  [ 2010 ]

Koιτάζω τον Κόσμο

Κοιτάζω τον Κόσμο
και όμως ο κόσμος δεν μπορεί να με δει
Κοιτάζω τον Κόσμο
και όμως ο κόσμος δεν μπορεί να με δει